ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ 2022 || Η ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΩΣ ΑΠΕΙΛΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ: Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

Η παχυσαρκία ως απειλή για τη δημόσια υγεία: η αναγκαιότητα παρεμβάσεων στην κοινότητα

Προλογίζοντας τη συνεδρία με τίτλο «Η παχυσαρκία ως απειλή για τη δημόσια υγεία: η αναγκαιότητα παρεμβάσεων στην κοινότητα», ο κ. Νικόλαος Τεντολούρης, που προήδρευσε της συνεδρίας, επισήμανε την αναγκαιότητα αναγνώρισης της παχυσαρκίας ως νόσου, καθώς η πραγματικότητα στη χώρα μας είναι δεινή, όχι μόνο στον ενήλικο πληθυσμό, αλλά και στα παιδιά και στους εφήβους, όπου παρουσιάζονται μεγάλα ποσοστά παχυσαρκίας. Αποδεδειγμένα τα παιδιά και οι έφηβοι με παχυσαρκία γίνονται παχύσαρκοι ενήλικες. Επίσης, τόνισε πως η παχυσαρκία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για πολλές άλλες σοβαρές ασθένειες.

Στην εισαγωγική του ομιλία ο κ. Γιάννης Μανιός, Καθηγητής Διατροφικής Αγωγής – Διατροφικής Αξιολόγησης στο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής της Σχολής Επιστημών Υγείας & Αγωγής στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, παρουσίασε δεδομένα από την πρόσφατη έρευνα που έγινε σε συνεργασία με τη διαΝΕΟσις για την παχυσαρκία, καθώς και προτάσεις για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της νόσου στην Ελλάδα. Η έρευνα βασίστηκε σε πλήθος ευρωπαϊκών και εθνικών δεδομένων καθώς και σε τέσσερις μελέτες με συντονιστή τον ομιλούντα.

Η παχυσαρκία είναι απειλή για τη δημόσια υγεία, καθώς αποτελεί παράγοντα κινδύνου για πλήθος νοσημάτων, όπως τα καρδιαγγειακά, ο διαβήτης, κ.α. Η παχυσαρκία -πρόσθεσε ο κ. Μανιός- δεν κρύβεται, οδηγεί σε κοινωνικό στιγματισμό, δημιουργώντας προσκόμματα στην απασχόληση, μεταξύ άλλων στους ενήλικες. Αλλά οι επιπτώσεις της νόσου είναι πολύ σημαντικές και στα παιδιά, καθώς, εκτός από μακροπρόθεσμες, είναι και άμεσες, για παράδειγμα, μειώνει τις επιδόσεις στο σχολείο, έχει συνέπειες στην ψυχική υγεία και γενικότερες συνέπειες στην κατάσταση του οργανισμού, αφού συνοδεύεται από υποβιταμίνωση. Οι αριθμοί είναι σκληροί, είπε ο ομιλητής. Υπέρβαρα και παχύσαρκα στη χώρα μας είναι το 20% των παιδιών 4-6 ετών, το 38,5% στις ηλικίες 6-10 ετών, ενώ το 41% στα παιδιά 10-12 ετών.

Η μελέτη έδειξε ότι υπάρχει ανισοκατανομή των παραπάνω ποσοστών στην επικράτεια, καθώς παρατηρούμε εντός Αττικής μεγαλύτερα ποσοστά σε περιοχές όπως η Καλλιθέα και το Κερατσίνι, σε σύγκριση με άλλες, όπως το Χαλάνδρι ή η Γλυφάδα. Μεγαλύτερα ποσοστά παχυσαρκίας βρέθηκαν σε γεωγραφικές περιοχές όπως η Κρήτη και, παραδόξως, στις αγροτικές περιοχές του νησιού το ποσοστό ανέρχεται σε 55%, το μεγαλύτερο όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και πανευρωπαϊκά. Επιπλέον, σύμφωνα με άλλη μελέτη, η πλειοψηφία των παχύσαρκων εφήβων (77%), που δεν θα ξεφύγουν από την παχυσαρκία στο τέλος της εφηβείας, θα παραμείνουν παχύσαρκοι ενήλικες.

Το ποσοστό υπέρβαρων και παχύσαρκων στην Ελλάδα σε άνδρες και γυναίκες είναι μεγαλύτερο από τον μέσο όρο της Ευρώπης, σημείωσε ο ομιλητής. Και ενώ για την παχυσαρκία ευθύνονται περιγεννητικοί παράγοντες, δηλ. που ξεκινούν από τη σύλληψη μέχρι και τις πρώτες χίλιες μέρες ζωής του βρέφους (ή αλλιώς έως τα δύο έτη), στους οποίους συγκαταλέγεται ο διαβήτης της μητέρας, η σίτισή της, κλπ., τελικά η παχυσαρκία είναι το αποτέλεσμα του θετικού ενεργειακού ισοζυγίου σε ποσοστό 99%. Δηλαδή, οι θερμίδες που λαμβάνουμε με την τροφή καθημερινά είναι περισσότερες από αυτές που δαπανούμε είτε μέσω του βασικού μεταβολικού ρυθμού είτε μέσω της σωματικής δραστηριότητας.

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Μανιός, χρειάζεται προσοχή όταν λέμε στον υπέρβαρο ή παχύσαρκο «χάσε βάρος» και πως η λύση είναι απλή, καθώς έτσι αποδίδουμε ευθύνες στον ασθενή και αφήνουμε να εννοηθεί ότι το αυξημένο σωματικό βάρος είναι μόνο συνέπεια προσωπικών επιλογών. Αντίθετα, αυτή είναι μια υπεραπλουστευμένη, άδικη και αντιπαραγωγική συμπεριφορά προς τον παχύσαρκο. Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι για την κατάσταση αυτή και οι συμπεριφορές μας είναι αποτέλεσμα των αντιλήψεων, πεποιθήσεών μας όπως έχουν διαμορφωθεί μέσα στην οικογένεια, του ίδιου του κοινωνικού μας περιβάλλοντος, ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν κι άλλοι παράγοντες όπως το φυσικό περιβάλλον, η προσβασιμότητα στη σωματική δραστηριότητα στον αστικό ιστό, αλλά και το αίσθημα της ασφάλειας στο περιβάλλον της γειτονιάς. Σύμφωνα με τη μελέτη που παρουσίασε ο κ. Μανιός, οι ερωτηθέντες αντιμετωπίζουν σε υψηλό ποσοστό εμπόδια από το φυσικό περιβάλλον στη σωματική δραστηριότητα στην Ελλάδα.

Επίσης, ένας σημαντικός παράγοντας του ποσοστού της παχυσαρκίας σχετίζεται με την κουλτούρα μας, και είναι οι λανθασμένες αντιλήψεις των γονιών και παππούδων για το σωματικό βάρος των παιδιών: αφενός για τα αγόρια, που το 48% τα θεωρούν φυσιολογικά ενώ είναι υπέρβαρα και το 24,5% τα θεωρούν ελλιποβαρή ενώ είναι φυσιολογικά, και αφετέρου για τα κορίτσια, αναφορικά με τα οποία τα αντίστοιχα ποσοστά είναι μικρότερα καθώς υπερισχύει η προκατάληψη ότι τα κορίτσια πρέπει να είναι πιο αδύνατα.

Στις προτάσεις για μια ολιστική προσέγγιση της παχυσαρκίας σε επίπεδο δημόσιας υγείας, για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της νόσου, ο ομιλητής ξεκίνησε από το επίπεδο του δήμου. Οι προτάσεις τόσο του ΠΟΥ και του ΟΗΕ για την εξάλειψη της παιδικής παχυσαρκίας μέχρι το 2025, όσο και οι συστάσεις του Συμβουλίου της Ε.Ε. για την πρόληψη και αντιμετώπιση της νόσου, εισηγούνται ένα ελκυστικό, ενεργητικό περιβάλλον για τα παιδιά και τους ενήλικες. Προάγεται το μοντέλο της πόλης των 15 λεπτών, όπου οι καθημερινές δραστηριότητες βρίσκονται σε απόσταση μέχρι 15 λεπτών με τα πόδια από το σπίτι, για το σχολείο, τα ψώνια, την εργασία, το θέατρο κλπ., ώστε η σωματική δραστηριότητα να εντάσσεται στην καθημερινότητα, χωρίς να απαιτείται ιδιαίτερος, επιπρόσθετος χρόνος για την απαραίτητη φυσική δραστηριότητα.

Οι παραπάνω οργανισμοί, συνιστούν, κατά δεύτερον, παρεμβάσεις για την προαγωγή της σωστής διατροφής και της σωματικής άσκησης στα σχολεία, χωρίς όμως ανταγωνιστικά αθλήματα, όπου εκτός από τους νικητές υπάρχουν και οι ηττημένοι, αυτοί που αδυνατούν να συμμετέχουν λόγω διάπλασης ή βάρους και εν τέλει παραιτούνται από την άσκηση, την συλλογικότητα και την συμμετοχή κι όχι τη νίκη, ώστε να αποφεύγεται το στίγμα του μη «πετυχημένου». Η σύσταση λοιπόν, η οποία περιλαμβάνεται και στο πρόσφατο ΦΕΚ της ελληνικής κυβέρνησης για τη φυσική αγωγή, είναι για μέτρια, ευχάριστη δραστηριότητα ώστε να συμμετέχουν όλα τα παιδιά.

Όσον αφορά τη διατροφή στα σχολεία, αυτή δεν απαιτεί μόνο την προσφορά υγιεινών τροφών στα κυλικεία, ανάμεσα σε πλήθος ανθυγιεινών επιλογών, αλλά την απουσία των τελευταίων και την προσφορά αποκλειστικά εύχρηστων, εύκολων υγιεινών τροφών, ειδικά στους εφήβους.

Στο επίπεδο της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας συνιστάται να εντοπίζονται τα παιδιά και οι οικογένειες με προβλήματα σωματικού βάρους και η διασφάλιση ότι έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες για να λάβουν συμβολές για τη διαχείριση του προβλήματος, ώστε να δοθούν ουσιαστικά ίσες ευκαιρίες και πρόσβαση σε όλες τις κοινωνικές ομάδες για να λάβουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Ο κ. Μανιός επισήμανε ξανά το πρόβλημα της μη αναγνώρισης της υπερβαρότητας/παχυσαρκίας από τους γονείς και τόνισε ότι εκεί πρέπει να εστιαστούν οι προσπάθειες. Ανέλυσε την πρόταση για τη χρήση ενός υποχρεωτικού Ατομικού Δελτίου Υγείας Μαθητή, με απλές μετρήσεις βάρους, ύψους και αρτηριακής πίεσης, που θα λαμβάνονται σε ορισμένες τάξεις, ώστε να μπορούν να εντοπίζονται παιδιά και γονείς και να κατευθύνονται μέσω παραπομπής σε ιατρό για περαιτέρω καθοδήγηση.

Τέλος, ο κ. Μανιός αναφέρθηκε στις διατομεακές παρεμβάσεις, στις οποίες περιλαμβάνονται όλες οι παραπάνω, σε δήμους, σχολεία, δομές, ΠΦΥ, φαρμακοβιομηχανία, επεμβάσεις, και εφαρμόζονται η καθεμία στη σειρά της. Ένα παράδειγμα τέτοιας παρέμβασης είναι το πρόγραμμα DigiCare4You, το οποίο βασίζεται στο ανθρωποκεντρικό μοντέλο του ΠΟΥ, με την φροντίδα της υγείας και τον πολίτη να βρίσκονται στο κέντρο, και όχι την ασθένεια. Οι πολίτες υποστηρίζονται ώστε να έχουν οι ίδιοι τον έλεγχο της υγείας τους και όχι να είναι απλά αποδέκτες των υπηρεσιών υγείας. Στο πλαίσιο του παραπάνω προγράμματος έχουν ελεγχθεί ήδη πάνω από 2.184 γονείς, με πάνω από 38% να έχουν παράγοντες κινδύνου, όπως προδιαβήτη ή και διαβήτη. Τα άτομα αυτά παραπέμπονται στα συνεργαζόμενα Κέντρα Υγείας όπου τους παρέχεται με συμβουλευτική από διαιτολόγους, γιατρούς, και αποτελεί μια παρέμβαση χαμηλού κόστους με υψηλή αποδοτικότητα. Μέρος της παρακολούθησης τόσο των ασθενών όσο και των παρεμβάσεων πραγματοποιείται με τη βοήθεια ψηφιακών εργαλείων.

Στη συνέχεια, ο καθηγητής Χρήστος Λιονής επισήμανε την ανάγκη για την υιοθέτηση θεωρητικού πλαισίου – μοντέλου για τον προγραμματισμό των δράσεων για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς όπως είναι γνωστό: «όταν απουσιάζει η θεωρία, η πράξη γίνεται τερατώδης».

Ο κ. Λιονής παρουσίασε ένα μοντέλο το οποίο έχει τεκμηριωθεί σε παιδιά και εφήβους με παχυσαρκία και περιλαμβάνει στη βάση του την ομαδική εργασία στο πλαίσιο της ΠΦΥ, με όλους τους επαγγελματίες υγείας, εκπαιδευμένους και προετοιμασμένους και με συμμετοχή παιδιών και εφήβων. Το αμερικανικό μοντέλο ΠΦΥ προϋποθέτει την προσανατολισμένη στην οικογένεια ολιστική φροντίδα, πρόσθεσε ο κ. Λιονής. Παράλληλα χρειάζεται να μελετηθούν οι προσδιοριστές της παχυσαρκίας, οι οποίοι βοηθούν ή αναστέλλουν την αλλαγή συμπεριφοράς. Η ιατρική επιστήμη σήμερα συνδέεται άρρηκτα με την αλλαγή της συμπεριφοράς (behavioral change), είπε ο κ. Λιονής, και σε αυτήν δεν εμπλέκονται μόνο οι διατροφολόγοι, αλλά όλοι οι επαγγελματίες υγείας της ΠΦΥ για μέγιστη αποδοτικότητα αλλά και για τη βιωσιμότητα και εφικτότητα των παρεμβάσεων. Με βάση το παραπάνω μοντέλο, οι επαγγελματίες υγείας λειτουργούν προετοιμασμένοι, ως ομάδα, ενώ σημαντικοί προσδιοριστές για την αποδοτικότητά τους αποτελούν η επίγνωση, οι δυνατότητες, οι ικανότητες και ο βαθμός κινητοποίησης.

Στη συνέχεια ο κ. Λιονής αναφέρθηκε σε μια πολύ πρόσφατη δημοσίευση που στηρίζει το ότι η παχυσαρκία είναι νόσος, καθώς είναι ανεξάρτητος προσδιοριστής της αθηρωμάτωσης και των επιπτώσεών της, ανεξαρτήτως ύπαρξης μεταβολικού συνδρόμου. Επίσης, υπογράμμισε τα ευρήματα μιας άλλης μελέτης που δείχνει τη συσχέτιση του πρωτογενούς καρκίνου του ήπατος και της μη αλκοολικής ηπατίτιδας με την παχυσαρκία και τα υψηλά ποσοστά που παρατηρούνται στην Κρήτη, και επίσης ενισχύουν τον παραπάνω ισχυρισμό.

Όσον αφορά τη διάσταση του ασθενή, οι προσδιοριστές της συμπεριφοράς που ενδιαφέρουν με σκοπό την ανάπτυξη αποτελεσματικών παρεμβάσεων στην παχυσαρκία είναι το επίπεδο εγγραμματοσύνης υγείας του ασθενή, η αντίληψη του κινδύνου (το πρόσωπο να αναγνωρίζει τον κίνδυνο της νόσου). Τέλος, ο ομιλητής υπογράμμισε τον παράγοντα της ψυχικής υγείας, η οποία αποτελεί σήμερα κυρίαρχο ζήτημα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η ΠΦΥ, από την πλευρά της, δεν πρέπει να λειτουργεί μόνο στο επίπεδο του προσυμπτωματικού ελέγχου και ο προσωπικός γιατρός να δίνει μόνο οδηγίες, αλλά να αντιμετωπίζουν όλη την οικογένεια και με ολιστικό τρόπο, πρόσθεσε ο κ. Λιονής.

Στη συνέχεια, ο ομιλητής απαρίθμησε τις υψηλής προτεραιότητας ανάγκες για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας στη χώρα:

[1] Να οργανωθεί ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό για όλους τους επαγγελματίες υγείας

[2] Να μελετηθούν οι προσδιοριστές της διατροφικής συμπεριφοράς

[3] Να σχεδιαστεί και να εφαρμοστούν πιλοτικά παρεμβάσεις σε επιλεγμένες περιφέρειες (λαμβάνοντας υπόψη το του πολιτισμικού υπόβαθρου των περιοχών, ιδιαίτερα στην Ελλάδα που υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση).

[4] Να γίνει αξιολόγηση των πιλοτικών παρεμβάσεων

Τέλος, ο κ. Λιονής ανέφερε τη συμμετοχή του σε experts panel με σκοπό την κατάρτιση συστάσεων πολιτικής για την παχυσαρκία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Αφρική, οι οποίες θα δημοσιευθούν σύντομα, μια πρωτοβουλία της εταιρείας Novo Nordisk.

Η κ. Τώνια-Ναΐρ Βασιλάκου, από το προεδρείο, υπογράμμισε τη σημασία της εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας και της ιατρικής κοινότητας στη διατροφή, η οποία θα πρέπει να ενταχθεί στο ακαδημαϊκό πρόγραμμα σπουδών.

Ακολούθως ο κ. Γεώργιος Βελιώτης μίλησε από την πλευρά των ασφαλιστικών εταιρειών και το πώς διαχειρίζονται τους κινδύνους της υγείας των ατόμων. Ξεκίνησε την ομιλία του επισημαίνοντας ότι ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ / BMI) είναι ένας δείκτης ο οποίος καταγράφεται και αποτελεί σημείο αναφοράς για τον υπολογισμό του κινδύνου για την υγεία.

Παγκοσμίως, τα τελευταία 40 χρόνια παρατηρείται θεαματική αύξηση της παχυσαρκίας, είπε ο κ. Βελιώτης, η οποία αυξάνει το κόστος δαπάνης της υγείας. Η αύξηση δε αυτή είναι γεωμετρική όταν συνδυάζεται με την παρουσία διαβήτη, και η δαπάνη υγείας αυξάνεται επίσης ιδιαίτερα.

Στη συνέχεια, ο ομιλητής έκανε ειδική αναφορά στις επιπτώσεις της πανδημίας της Covid-19 σε συνδυασμό με την παχυσαρκία. Η πανδημία επηρέασε τις καταναλωτικές συνήθειες των ανθρώπων, την αγορά και κατανάλωση τροφής, αλλά και τις συνήθειες άσκησης και την ψυχική υγεία.

Κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown, ο κόσμος κατανάλωσε περισσότερα φρούτα και λαχανικά, μαγειρεμένο στο σπίτι φαγητό, αλλά και περισσότερα γεύματα. Παράλληλα αυξήθηκε η καθιστική ζωή με την εργασία από το σπίτι. Στο δεύτερο lockdown όμως, οι άνθρωποι άρχισαν να βγαίνουν συχνότερα για άσκηση. Έτσι παρατηρήθηκαν δύο τάσεις, από τη μία άτομα που πήραν βάρος και από την άλλη εκείνοι που έχασαν.

Αν και έγινε μεγαλύτερη χρήση της τηλεϊατρικής για την αντιμετώπιση θεμάτων ψυχικής υγείας, ιδιαίτερα στο πρώτο lockdown, παρατηρήθηκε και παρατηρείται αύξηση των ψυχιατρικών διαταραχών. Σήμερα, παρά το στίγμα που υπάρχει σε αρκετές χώρες γύρω από τα θέματα ψυχικής υγείας, η αντιμετώπισή της έχει διευκολυνθεί με τα διαδικτυακά μέσα.

Ο κ. Βελιώτης σε αυτό το σημείο παρουσίασε ορισμένα παραδείγματα προγραμμάτων από την ασφαλιστική αγορά σε θέματα παχυσαρκίας, αντλώντας στοιχεία από τον μεγαλύτερο ασφαλιστικό οργανισμό στην Ευρώπη, τη Eurapco.

Επισημαίνοντας το πρόβλημα της φροντίδας των ηλικιωμένων που αναδύθηκε μέσα στην πανδημία, στο σπίτι ή στα ιδρύματα, ο κ. Βελιώτης είπε πως έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται ψηφιακές λύσεις για την κάλυψη των αναγκών της τρίτης ηλικίας και της μακροχρόνιας φροντίδας.

Μια νέα κατηγορία εφαρμογών χρησιμοποιούν τα digital health markers (για να προσδιορίσουν την προσαρμοσμένη στον κίνδυνο ηλικία έναντι της χρονολογικής ηλικίας), ενώ υπάρχει μεγάλη αύξηση σε εφαρμογές υποστηρικτικές της ψυχικής υγείας.

Ο ομιλητής αναφέρθηκε επίσης, στο πρόγραμμα Vitality, το οποίο λειτουργεί ήδη πάνω από μια 20ετία, και βασίζεται σε κατηγοριοποίηση των ασφαλισμένων βάσει κινδύνου υγείας. Το μοντέλο αυτό έχει ως σκοπό την αλλαγή της συμπεριφοράς του ασφαλισμένου και τη διατήρηση της αλλαγής, γεγονός που λειτουργεί προς όφελος της ασφαλιστικής εταιρείας η οποία παρέχει στον ασφαλισμένο κίνητρα για περαιτέρω βελτίωση των δεικτών υγείας του και τον ανταμείβει ως αναγνώριση των θετικών αλλαγών που κατάφερε. Πολύ σημαντική για τη λειτουργία του μοντέλου είναι η πληροφόρηση του ασφαλισμένου και η ανατροφοδότηση, επισήμανε ο ομιλητής.

Εν κατακλείδι, ο κ. Βελιώτης τόνισε την πεποίθησή του ότι η παχυσαρκία είναι αναστρέψιμη και αυτό μπορεί να γίνει τα επόμενα χρόνια, οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν περισσότερο και υγιέστεροι, είπε.

Στην ερώτηση του κ. Τεντολούρη, αν οι ασφαλιστικές εταιρείες προτίθενται να καλύπτουν τις καινούργιες φαρμακευτικές αγωγές, ο κ. Βελιώτης απάντησε ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν την τάση να καλύψουν τα νέα φάρμακα για την παχυσαρκία. Η κ. Βασιλάκου, με αφορμή την αναφορά του ομιλητή στην τρίτη ηλικία, αναφέρθηκε στις δυσκολίες της υποθρεψίας και των προβλημάτων που δημιουργεί σε ηλικιωμένους είτε ζουν σε ιδρύματα είτε στην κοινότητα.

Από την πλευρά της φαρμακοβιομηχανίας μίλησε ο κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, και ξεκίνησε την ομιλία του με τη διαπίστωση ότι σήμερα οι άνθρωποι έχουμε το προνόμιο να ζούμε περισσότερο, με φυσική συνέπεια να ασθενούμε περισσότερο. Όλο και περισσότερο στο μέλλον θα χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια για αντιμετώπιση, αλλά και πρόληψη της νόσου. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, -όπως είπε- το σύστημα είναι δομημένο έτσι ώστε οι γιατροί είναι προσανατολισμένοι στην αντιμετώπιση και τη θεραπεία και όχι στην πρόληψη.

Ο ΠΟΥ έχει θέσει ως στόχο, ανέφερε ο ομιλητής, την ανάσχεση της αύξησης της παχυσαρκίας μέχρι το 2025, και στη συνέχεια την επίτευξη ενός σταθερού ποσοστού παχυσαρκίας, σχολιάζοντας πως ο στόχος αυτός είναι ανέφικτος έτσι όπως δείχνουν τα στοιχεία. Αντίθετα, παρά τις προσπάθειες, ο επιπολασμός της παχυσαρκίας αυξάνεται και αναμένεται ότι το 2025 θα απαιτούνται 1,2 τρισ. για την αντιμετώπιση της νόσου και των συνεπειών της.

Πρόκειται για μία πανδημία σε αργή εξέλιξη, είπε ο κ. Παπαδημητρίου, και πρέπει να δράσουμε άμεσα. Θυμίζοντας τι συνέβη κατά την πανδημία της Covid-19, ο ομιλητής είπε πως αν δεν κινηθούμε τώρα, περισσότερα νοσοκομεία, γιατροί, φάρμακα και προσωπικό θα απαιτηθούν στο μέλλον -με πιο αργό ρυθμό- για να αντιμετωπιστούν οι οξύτατες επιπτώσεις και τα σοβαρά νοσήματα που προκαλεί η παχυσαρκία (ξεκινώντας από τον διαβήτη και προχωρώντας σε κάποιες μορφές καρκίνου και σε ορθοπεδικά προβλήματα).

Ένας ακόμα λόγος για άμεση δράση έναντι της νόσου είναι ότι η παχυσαρκία συνεπάγεται μια μείωση του ΑΕΠ κατά 3,6% ετησίως, που θα αντιστοιχούσε σε 54 εκατομμύρια άνθρωποι τον χρόνο παγκοσμίως να αποσύρονται από την αγορά εργασίας. Αν και οι αριθμοί είναι συγκλονιστικοί, σχολίασε ο κ. Παπαδημητρίου, τα αποτελέσματα των δράσεων που θα πρέπει να ληφθούν σήμερα από τις κυβερνήσεις, θα αποδώσουν στο απώτερο μέλλον, κι αυτό δεν βοηθά στη λήψη πολιτικών αποφάσεων.

Ο κ. Παπαδημητρίου κατέθεσε τις προτάσεις του για το τι μπορούμε να κάνουμε για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας στην Ελλάδα:

– Η επίγνωση του προβλήματος είναι το μείζον, και ταυτόχρονα η πρόληψη.

– Η οργάνωση της πρόληψης στο σχολείο, κάτι που έχει απευθείας επίδραση και στην οικογένεια.

– Η οργάνωση των πόλεων ώστε να γίνουν φιλικές για τη φυσική δραστηριότητα.

– Στο πεδίο της εργασίας, οι επιχειρήσεις να φροντίσουν ώστε να ενισχυθεί η νοοτροπία του πιο υγιεινού τρόπου ζωής, βοηθώντας και στην εγγραμματοσύνη υγείας.

Όσον αφορά τη φροντίδα της παχυσαρκίας, ο κ. Παπαδημητρίου επισήμανε πως στη χώρα μας, αυτή είναι κατακερματισμένη ανάμεσα σε διάφορες ειδικότητες, οι άνθρωποι δεν ξέρουν σε ποιον γιατρό να απευθυνθούν για τη διαχείριση του βάρους τους και εν τέλει της νόσου. Οι διατροφολόγοι παίζουν σημαντικό ρόλο κατευθύνοντας τον ασθενή, αλλά από εκεί και πέρα απαιτούνται συμπράξεις και διεπιστημονική συνεργασία μεταξύ των ιατρικών ειδικοτήτων. Η φαρμακοβιομηχανία έχει τη διάθεση να στηρίξει αυτές τις συμπράξεις και προσπάθειες, πρόσθεσε.

Ο κ. Παπαδημητρίου δήλωσε πως η «Συμμαχία για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας» ωθεί προς τη σωστή κατεύθυνση και έχει ήδη βοηθήσει πολύ.

Οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μπορούν επίσης να αξιοποιηθούν, «αντιγράφοντας» τα μοντέλα άλλων χωρών, με μακροπρόθεσμο πλάνο για την αποτελεσματική πρόληψη της παχυσαρκίας.

Κλείνοντας, ο κ. Παπαδημητρίου μίλησε για τη συμβολή της της φαρμακοβιομηχανίας η οποία προσφέρει ήδη αποτελεσματικές και ασφαλείς θεραπείες, αλλά αναπτύσσει και μελλοντικά, θεραπείες που θα βοηθούν στην απώλεια του 25% του βάρους με αποτελέσματα εφάμιλλα της χειρουργικής θεραπείας. Η λήψη των παραπάνω θεραπειών δεν μπορεί να είναι περιστασιακή, λαμβάνοντας υπόψη τη χρονιότητα της νόσου. Ωστόσο, επισήμανε ο κ. Παπαδημητρίου, οι ασθενείς με παχυσαρκία που επιτυγχάνουν ικανοποιητική απώλεια βάρους, είναι δυνατό με αλλαγή του τρόπου ζωής, να μειώσουν τη φαρμακευτική αγωγή, κάτι που είναι αδύνατο σε άλλα νοσήματα, όπως για παράδειγμα η υπέρταση.

Ο κ. Τεντολούρης υπογράμμισε τον ρόλο του Προσωπικού Γιατρού στην αναγνώριση του προβλήματος, ο οποίος θα λάβει τις απαραίτητες μετρήσεις με απλά και φτηνά όργανα, όπως το αναστημόμετρο και η ζυγαριά, ώστε να κατευθύνει τον ασθενή στα περαιτέρω βήματα, και σε περιπτώσεις νοσογόνου παχυσαρκίας θα παραπέμψει τον ασθενή σε εξειδικευμένα κέντρα για την αντιμετώπιση της νόσου.

Στην τόσο ενδιαφέρουσα συζήτηση συνέβαλε η παρέμβαση της κ. Λίνας Νικολοπούλου, η οποία μίλησε για τα επιτεύγματα και τις δράσεις της «Συμμαχίας για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας», τις οποίες -όπως είπε- αγκάλιασε το Υπουργείο Υγείας και ιδιαίτερα η κ. Ειρήνη Αγαπηδάκη, η οποία προετοιμάζει πρόγραμμα εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας σε όλα τα επίπεδα, με χρηματοδότηση από το ταμείο του RRF, πέραν του προγράμματος για την πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας που οργανώνεται χωριστά.